Kod Çözücüler (Decoders)

Sayısal sistemlerde bilgiler ikilik kodlarla tanımlanırlar. n bitlik bir ikilik kod ile 2ⁿ kadar farklı durum tanımlanabilir. Bir kod çözücü, n giriş hattından gelen ikilik bilgileri maximum 2ⁿ kadar farklı çıkış hattına dönüştüren birleşik bir devredir. Bir kod çözücünün n kadar girişi varsa 2ⁿ kadar çıkışı vardır. Kullanılmayan veya dikkate alınmaz durumlar varsa kod çözücü çıkışı 2ⁿ ?den az olacaktır.

İki Bitlik Kod Çözücü

İki bitlik bir kod çözücünün 2 girişi 4 çıkışı vardır. Böyle bir devre için girişlerin durumuna bağlı olarak sadece tek bir çıkış doğru olacaktır. Aşağıda 2×4 Kod çözücünün doğruluk tablosu ,Lojik diyagramı ve sembolü verilmiştir.

 

 

 

 

 

 

 

Üç Bitlik Kod Çözücü

Üç bitlik kod çözücüde(decoder) üç girişin kodu çözülerek sekiz çıkış üretir. Her çıkış bu üç giriş değişkenine ait bir minimum terimle tanımlanır. Girişlerin durumuna bağlı olarak sadece tek bir çıkışı doğrudur.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yetki Girişli Kod Çözücüler

Kod çözücülerin tamamı olmasada büyük bir bölümü bir veya birden çok yetki (enable) girişi içerir. Kod çözücü (decoder) sadece yetkilendiğinde (enable girişine gelen Lojik-1 veya Lojik-0 ) kod çözme işlemini gerçekleştirir. Diğer bütün durumlarda kod çözücü (decoder) çıkışları Lojik-1 veya Lojik-0 olur.

Not: Yetkilendirme, çalışılan decoder özelliğine göre Lojik-1 veya Lojik-0 da olabilir.

Aşağıda Lojik-0 da yetkilenen 3×8 Decoder?ın doğruluk tablosu verilmiştir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Aşağıda yetki girişli 4×16 Decoder olan 4514 entegresinin doğruluk tablosu ve Lojik sembolü verilmiştir.Inhibit (INH) adlı giriş Decoder için yetkilendirme girişidir. Eğer bu giriş Lojik-1? e çekilmezse kodçözme işlemi gerçekleştirilmez ve bütün çıkışlar Lojik-0 olur.Harici bir giriş olan Strobe (ST) devre içindeki bir Latch?e (Mandal- Veri tutucu) 141 SAYISAL ELEKTRONİK Derin çalışmasına kumanda etmektedir.Eğer bu giriş Lojik-1?e çekilmezse diğer girişlerdeki (D,C,B,A) değisim ne olursa olsun eski durum korunacaktır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BCD Decimal Kod Çözücü

BCD kodu 0 ? 9 arasındaki Decimal(Onluk) sayıların 4-Bitlik Binary(İkilik) karşılıklarının yazılması ile tanımlanmış bir kodlamadır. Bu durumda tasarlanacak kod çözücünün 4 giriş hattı olması, BCD kodu 0-9 arasındaki Decimal(Onluk) sayılar arasında tanımlı olduğundan 10 çıkış hattının olması gerekmektedir. Geri kalan durumlar don?t care (dikkate alınmaz durumlar) olarak tanımlanacaktır.

Aşağıda BCD-Decimal Decoderin Lojik diyagramı ve Blok gösterimi verilmiştir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BCD Decimal Decoder

Aşağıda BCD – Decimal Kod çözücü olan 4028 entegresinin doğruluk tablosu ve Lojik sembolü verilmiştir.

 

 

 

 

 

 

BCD Seven Segment Kod Çözücü

Yedi ayrı Led?in uygun bağlanması ile 0-9 arasındaki sayıları görüntüleyebiliriz. Bu işlemi yapan devre elemanına yedi parçalı gösterge(seven segment display) adı verilir. Display led bağlantılarına göre ortak anot veya ortak katot?lu olabilir.

 

 

 

 

 

Yukardeki şekilde seven segment display gösterimi verilmiştir.

 

 

 

 

 

 

 

Aşağıda Ortak Katotlu Display için BCD- Seven Segment Decoder doğruluk tablosu verilmiştir.

 

 

 

 

Aşağıda ortak katotlu display için BCD- Seven Segment Decoder olan 4511 entegresinin doğruluk tablosu ve lojik sembolü verilmiştir.